اهمیت کتاب خواندن برای کودکان و چند توصیه مهم در همین رابطه

در کشور ایران میانگین مطالعه روزانه کمتر از یک دقیقه است. این درحالی است که کتاب خواندن والدین حتی باعث رشد و تکامل ذهنی و رفتاری کودکان می‌شود. خوب است فرهنگ کتاب خواندن را در خود و کودکمان گسترش دهیم و با آگاهی بیشتر درباره نوع کتاب و تناسب آن با سن فرزندمان تصمیم‌گیری کنیم.

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های توسعه توانمندی‌های کودک، کتاب خواندن برای وی است. شاید پیش خود فکر کنید کودکان با خواندن کتاب فقط مدتی را در کنار مادر یا پدر به آرامش سپری می‌کنند و تنها فایده آن خوب به خواب رفتن کودک است. شاید هم از اینکه کودکتان از شما می‌خواهد که مدام برایش کتاب بخوانید، خسته شده‌اید اما اشتباه نکنید. این کار نه تنها برای امروز کودک مفید است بلکه روی شخصیت آینده وی نیز تأثیر مستقیم دارد.

? تکوین شخصیت کودک خواندن داستان کودکانه و قصه نقش بسیار مهمی در تکوین شخصیت کودک دارد. در سنین زیر سه سال به ویژه در زمینه‌های زبان آموزی و آموختن کلمات تازه، نقش بسیار مهمی دارد. در سنین بالاتر، گنجینه لغات کودک به سرعت وسیع و اطلاعاتش غنی می‌شود. کودک به کمک قصه و شعرخوانی، یا گوش دادن به آن و یا بازگو کردن قصه‌هایی که شنیده است، چگونگی بیان احساسات، عواطف و افکار را آموخته و یاد می‌گیرد که چگونه در برخورد با مشکلات شخصی اعتماد به‌نفس داشته باشد.

? تفکر، تخیل و اخلاق داستان‌ها و اشعاری که کودکان می‌خوانند و می‌شنوند، اثر عمیقی در فکر و روحیه، تخیل و قوت تصور آنان می‌گذارد و ایشان را برای شیوه معاشرت با دیگران آماده می‌سازد. در ضمن از طریق قصه‌ها و داستان‌های خوب، کودک به بسیاری از ارزش‌های اخلاقی مانند مقاومت در برابر زور، راستگویی، امیدواری، جوانمردی، طرفداری از حق و حقیقت و نتایج آن پی می‌برد و تلاش می‌کند خود را در دنیای واقعی مشابه شخصیت‌های موجه داستان جلوه بدهد.

? آموزش احترام به نظر جمعی آموختن مشارکت در حل مساله و احترام به نظر جمعی، از نتایج مستقیم کتابخوانی برای کودکان است. پشت سر هم بودن و پیوستگی منطقی صحنه‌های کتاب، کودک را سرگرم می‌کند و به ذهن او نظم منطقی می‌دهد. آن دسته از کودکان که در دوره پیش از دبستان به قصه‌ها گوش داده‌اند و با صداها و واژه‌ها و معنای آن‌ها به صورت شنیداری آشنا شده‌اند، در سنین مدرسه و با برخورد با شکل نوشتاری کلمات معنی آن‌ها را سریع‌تر درک می‌کنند. یکی از راه‌های کنترل هیجانات کودکان، خواندن کتاب داستان‌هایی است که به کودکان یاد می‌دهد ابتدا هیجانات خود را بشناسند و سپس به درستی حالت خود را بیان و آن را کنترل کنند.

? انتخاب کتاب برای کودکان مساله انتخاب کردن کتاب مناسب، با توجه به انبوه کتبی که در اختیار شماست، مشکلی اساسی است. سعی کنید کتابی را برای فرزند خود انتخاب کنید که: حتماً در گذشته آن را خوانده و محتوای آن را پسندیده باشید، احتمال می‌دهید برای کودک جالب توجه است و از خواندن آن لذت می‌برد، اطلاعات عمومی‌مناسبی را در باره جهان اطراف به کودک می‌دهد، به کودک کمک می‌کند تا احساس کند که توانایی‌هایی دارد که تاکنون به آن‌ها توجه نکرده است و در سایه تلاش و کوشش می‌تواند آن‌ها را به‌دست آورد، به کودک کمک می‌کند که بداند در دنیای اطراف او کودکان دیگری هم هستند که شرایط مشابهی با او دارند و با آن مشکل به‌خوبی کنار آمده‌اند یا آن را حل کرده‌اند. کتابی مفید است که با تحریک حس کنجکاوی، کودک را به سؤال کردن بیشتر تشویق می‌کند، گاهی اصلاح رفتارهای ناشایستی که کودک دارد و نمی‌توانید یا نتوانسته‌اید با بیان مستقیم در رفع آن‌ها بکوشید، در قالب خواندن کتاب با همان مفهوم راحت‌تر است. به‌طور مثال اگر کودک از شستشوی دست و صورت یا به حمام رفتن امتناع می‌کند، کتاب «دست‌هایت را بشوی» یا «چرا باید دست‌هایم را بشوم وقتی کثیف نیستند» پیام مناسبی برای این کودک دارد.

خواندن این کتاب برای کودک که با توجه وی نیز همراه باشد، به شما کمک می‌کند که آنچه در ذهن خود دارید، در قبال پیام داستان به کودک بفهمانید. در سنین زیر دو سال، از کتاب‌های نرم، پارچه‌ای و مقاوم که در هر صفحه، یک تصویر کامل و مشخص دارند و داستان آن‌ها بسیار کوتاه است، استفاده کنید. در این سنین توجه به بزرگی قطع کتاب و زیاد بودن تصاویر آن مهم‌تر از متن کتاب است. شما می‌توانید در خواندن هر صفحه از کودک نیز کمک بگیرید تا آنچه می‌بیند توضیح بدهد یا از وی درباره تصاویر سؤال کنید. در دوره دو تا چهار سالگی، داستان‌های کوتاه هدفمند و کتاب‌های حاوی اشعار ساده و داستان‌هایی که از زندگی روزمره کودک سرچشمه گرفته‌اند (غلبه بر ترس از تاریکی، دور نشدن از والدین به هنگام خروج از منزل، سلام کردن، نظم و انضباط و...) کتاب‌هایی که مضمون واحدی دارند (درباره شکل‌های هندسی، رنگ‌ها، حیوانات، آب و هوا و..) مناسب‌ترند. به طور معمول کودکان تمایل زیادی به تکرار این نوع داستان‌ها دارند که بد نیست گاهی از ایشان بخواهید برای شما آنچه در باره تصاویر می‌دانند، بازگو کنند. برای کودکان پیش‌دبستانی کتاب‌هایی با داستان بلند، لطیفه، قصه‌های محلی و سنتی که ترسناک نباشند، با مضمون مسائل زندگی روزمره (راست‌گویی، کنترل خشم، کنار آمدن با هم‌سن و سالان و....) سودمندند. از انتخاب کتاب‌هایی که واقعه‌ای ترسناک را یادآوری می‌کنند یا در انتها نکته آموزشی مناسبی را القا نمی‌کنند، خودداری کنید.

? کی کتاب بخوانیم؟ هر وقت کودک تقاضای گوش دادن به کتاب‌خوانی را داشت یا تا زمانی که کودک با حوصله به سخنان شما گوش می‌دهد، کتابخوانی را ادامه دهید. هیچ‌گاه بیش از حد به مطالعه کتاب اصرار نکنید چون این امر نتیجه معکوس دارد و کودک را از کتاب گریزان می‌سازد. فراموش نکنید اگر خودتان ساعاتی از روز را به مطالعه نپردازید، توجه کودک را به مطالعه به سختی می‌توانید جلب کنید. گاهی مطالعه درحضور کودک، تمایل وی را به آوردن کتاب‌هایش و خواندن آن‌ها بیشتر می‌کند. پیش از خواب، زمان مناسبی برای گوش کردن به کتاب‌خوانی شماست.

? چگونه کتاب بخوانیم؟ در برنامه کتاب‌خوانی باید به کودکان اجازه داد که وسط صحبت بدوند و با طرح نظر یا سؤال چیزی را که متوجه نشده‌اند، دوباره بپرسند تا بهتر بفهمند. به طور معمول، بچه‌ها دوست دارند که قصه‌های شنیده شده را دوباره بشنوند. بازگویی قصه‌های شنیده شده به‌وسیله خودشان یا شما فایده‌های بسیاری دارد زیرا علاوه بر پرورش قدرت حافظه، تمرین مناسبی برای تقویت قدرت بیان بچه‌ها نیز هست. رفتار، به ویژه چهره شما کمک بسیار مؤثری به برداشت مفاهیم کتاب می‌کند. او ضمن اینکه به کلمه‌هایی که به تصاویر داستان جان می‌بخشد توجه دارد، در تمام مدت به اخم و لبخند، ترس و بیم و سایر عواطف شما نیز چشم می‌دوزد. به هر شیوه‌ای که برای کودک خود کتاب بخوانید، همراهی شما به او کمک می‌کند که به تدریج مهارت‌های فردی خود را گسترش داده و تکامل بخشد. فراموش نکنیم که اغلب برای سنین بالاتر از دو سال برنامه مشخصی برای تقویت توانایی‌های کودک در خانواده‌ها پیگیری نمی‌شود و همین سال‌هاست که شالوده موفقیت در آینده را پایه‌ریزی می‌کند.

 


نقش قصه و بازی در رشد، خلاقیت و هویت یابی کودکان پیش دبستانی

دوران پیش از دبستان با توجه به نقشی که در شکل گیری شخصیت هر فرد دارد یکی از مهم ترین دوره های زندگی محسوب می شود. با توجه به اهمیت این دوره باید با سرمایه گذاری بیشتر در مقطع پیش دبستانی و همچنین فراهم آوردن محیط مناسب، زمینه را برای رشد و پرورش کودک فراهم کرد. حمایت کودک برای بازی کردن و قصه گفتن برای او، به عنوان دو مورد از روش های غنی سازی این دوره به شمار می آید. قصه باعث پرورش خلاقیت، افزایش دقت، ایجاد اعتماد به نفس و رشد نگرش مثبت در کودک می شود، همچنین بازی کردن موجب رشد حرکتی، اجتماعی، عاطفی و غیره در کودک می شود و سبب رسیدن او به فرایندهای ذهنی عالی تر همچون، انتزاع، ادراک و خواندن در آینده خواهد شد. در این مقاله اهمیت بازی کردن کودک و قصه گفتن برای او بررسی شده است و هدف از آن آگاهی هرچه بیشتر همه کسانی است که از ضرورت بازی و قصه در زندگی کودک بی اطلاع اند تا با درک اهمیت این دو در فرایند شکل گیری هویت کودک به صورت صحیح، او را یاری کنند.

داستانهای کودک

قصه های کودکانه

قصه کودک

دانلود قصه های صوتی کودکانه رایگان

قصه های کوتاه کودکانه برای خواب


تاثیر قصه بر نوزاد و کودک

تاثیر قصه بر نوزاد و کودک

قصه های کودکانه برای خواب صوتی رایگان


قصه کودکانه و تاثیر آن بر نوزاد و کودک از جمله مقوله‌هایی‌ست که باید با دقت و موشکافی بیشتری مورد بررسی قرار گیرد. همه ما انسان‌ها، عاشق قصه‌گویی و قصه‌ شنیدن هستیم. از قصه‌های افسانه‌ای کهن گرفته تا داستان زندگی انسان‌های امروزی. تاثیر قصه و قصه‌گویی بر روح و روان انسان، امری انکارناپذیر است. از ایام کهن که کودکان، دور آتشی حلقه می‌زدند و قصه‌های تخیلی ریش‌سفیدان قبیله را گوش می‌دادند تا امروز که انواع مدل‌های الکترونیکی و کارتون‌های مختلف، روایتگر قصه‌ها و افسانه‌ها هستند. اما به راستی، ما به عنوان پدر و مادر، تا چه حد به این مساله توجه می‌کنیم؟ آیا هیچ از قصه و تاثیر آن بر نوزاد و کودک خود آگاه هستیم؟ چقدر پیش آمده که برای فرزند خود، پیش از به خواب رفتن، قصه بگوییم؟

پاسخ به این سوال، در روزگار متمدن و پیچیده امروز ما، این است: هرگز! مگر در مواردی چند که درصدی بسیار اندک و نزدیک به صفر است. بخصوص این مساله در جامعه ما، حائز اهمیت بیشتری‌ست. چرا که اگر از قصه و تاثیر آن بر نوزاد و کودک خود غافل بمانیم، مسببات رشد و توسعه فردی بسیاری را از او دریغ نموده‌ایم. داستان‌گویی برای کودک، بخشی حیاتی و مهم از رشد و تربیت او را شامل می‌شود. در این مقاله قصد داریم از تاثیراتی که این سنت کهن و دیرینه بر ذهن و روان کودک و آینده او می‌گذارد، سخن بگوییم. با ما همراه باشید تا بیشتر با اهمیت قصه و تاثیر آن بر نوزاد کودک آشنا شویم.

مطالعه بیشتر: بازی برای کودک و تفریح برای نوجوان

قصه و تاثیر آن بر نوزاد و کودک

قصه کودک گویی یعنی چه؟

ترجیح این روزهای والدین این است که به سهولت، یک فیلم انیمیشنی کودکانه را برای فرزند خود پخش کنند و خودشان با خیال راحت به پرسه زنی در اینستاگرام مشغول شوند! این امری بغرنج و ناراحت‌کننده است. چرا که قصه‌گویی برای کودک در رختخواب، آن هم با صدای خود، نه تنها لذت بسیار بیشتری برای کودک دارد، بلکه از جمله عوامل مهمی‌ست که در رشد خلاقیت و گسترش فعالیت ذهنی او بسیار تاثیرگذار می‌باشد. قصه و تاثیر آن بر کودک و نوزاد می‌تواند آینده او را کاملاً دگرگون سازد.

مطالعه بیشتر: تاثیر فضای مجازی بر هوش کودک

این امر، ساده‌تر از آن است که تصورش را کنید. برای چند دقیقه هم که شده، تمام مشغله‌های کاری و فکری خود را فراموش کنید. آن هنگام که کودک یا نوزادتان آماده به خواب‌رفتن شده است، بالای سر او نشسته و از قصه‌هایی که در ذهن خود دارید، شروع به تعریف کنید. هم‌چنین می‌توانید به سادگی، از روی کتاب کودکان، این کار را انجام دهید. خوشبختانه، وجود گوشی‌های هوشمند نیز این کار را راحت‌تر کرده‌اند. یک اپلیکیشن قصه کودک روی موبایل خود نصب کنید و با صدای خود، در حالیکه کودک یا نوزادتان را نوازش می‌کنید، از قصه‌های موجود در آن بخوانید.

تاثیر قصه بر کودک

تاثیر قصه گویی بر کودک و نوزاد چیستند؟

قصه‌گویی برای کودکان و نوزادان، سبب رشد عاطفی و هیجانی و بهبود سلامت روانی آنان می‌شود. گاهی اوقات، تاثیرات یک قصه کوتاه بر کودک، می‌تواند از سال‌ها آموزش آکادمیک در مدارس و دانشگاه‌ها تاثیرگذارتر باشد. تاثیرات قصه‌گویی در سال‌های اخیر به خوبی برای روانشناسان به اثبات رسیده است. از این جهت، کارشناسان تربیتی و روانشناسان، به تاکید قصه و تاثیر آن بر نوزاد و کودک اصرار ورزیده‌اند. آنان معتقدند که قصه‌گویی برای کودک، می‌تواند زمینه‌ساز موفقیت و پیشرفت کودک در آینده شود. در ادامه با چند مورد از نقش‌های مهم قصه و تاثیر آن بر نوزاد و کودک سخن خواهیم گفت.

قصه گویی، باعث ایجاد فضایل در کودک می‌گردد.

کودک می‌بیند، گوش می‌دهد، انجام می‌دهد. یادگیری کودک در سال‌های اولیه تولد، در اوج خود قرار دارد. کودکان همواره گوش دادن به داستان‌ها را دوست دارند. آنها با شنیدن در مورد قهرمانان داستان‌ها و افسانه‌ها، سعی در تقلید فضایلی چون شجاعت، شهامت، صداقت، درستکاری و … دارند. بهترین راه انتقال این فضایل به کودک، از طریق تصویرسازی وی از راه شنیدن قصه‌هاست.

قصه های کودکانه را با فرهنگ‌های مختلف جهان آشنا می‌کند.

داستان‌ها همواره بیانگر فرهنگ و سنت کشورها و جوامع مختلف بوده‌اند. هم‌چنین داستان‌های شخصی شما نیز، بازتاب‌دهنده سنت خانوادگی و اجتماعی‌تان می‌باشد. با انتخاب داستان‌های مناسب با سن کودک، او را از ریشه‌های فرهنگ خود و سنت‌های مختلف در کشورها و جوامع دیگر آشنا کنید. این امر، زمینه‌ساز ایجاد تفکر منطقی در کودک خواهد شد.

تاثیر قصه بر نوزاد و کودک

قصه گویی، موجب افزایش مهارت‌های کلامی کودک می‌شود.

یکی از فواید قصه و تاثیر آن بر نوزاد و کودک این است که بواسطه آشنایی وی با کلمات و عبارات جدید، سبب تقویت مهارت‌های کلامی او می‌شود. یکی از بهترین راه‌ها برای پرورش مهارت سخنوری و گسترش دایره لغات کودک، استفاده از قصه‌گویی می‌باشد.

سبب افزایش مهارت شنیداری می‌گردد.

مهارت گوشش دادن، یکی از مهارت‌ هایی‌ است که فراگیری آن بر هر انسانی واجب است. بی‌سبب نیست که در ادبیات ما نیز از این باب سخن گفته‌اند:‌ « دادند دو گوش و یک زبان از آغاز / یعنی که دو بشنو و یکی بیش مگو » قصه‌گویی در کودک باعث می‌شود تا کودک بتواند به آرامی، به ارتقای این مهارت مهم بپردازد.

باعث تقویت قوه تخیل و خلاقیت کودک می‌شود.

گوش سپردن به داستان، باعث می‌شود تا کودک از قوه تخیل و تصویرسازی خود، در ایجاد تصاویر از قهرمانان، صحنه‌ها، شخصیت‌ها و وقایع کمک بگیرد. این اتفاق موجب افزایش قدرت خلاقیت در کودک می‌شود. چیزی که والدین از آن غافلند این است که تماشای کارتون و فیلم، باعث از بین رفتن و یا عدم رشد خلاقیت کودک می‌گردد.

قصه‌گویی، منجر به افزایش قدرت حافظه کودک می‌شود.

می‌توانید قصه‌ای را برای کودک انتخاب کنید که تعریف کردن آن چند شب متوالی طول بکشد. هر شب از کودک‌ تان بخواهید تا قسمت‌هایی از داستان که در خاطرش مانده را برای شما تعریف کند. این کار، باعث افزایش قدرت حافظه کودک در بخاطر سپردن و بازگویی وقایع می‌گردد.

تاثیر قصه بر نوزاد

تربیت علمی، از مزایای قصه و تاثیر آن بر نوزاد و کودک

در کل، ذهن انسان به گونه‌ای طراحی شده است که از یادگیری مجردات، عاجز است. انسان همواره با داستان و مثال است که می‌تواند چیزهای جدید یاد بگیرد. قصه‌گویی، اگر به عنوان یک فعالیت منظم در نظر گرفته شود، منجر به فراگیری علوم مختلف از این طریق خواهد شد. چرا که یادگیری از طریق قصه، نه تنها لذت بخشش تر بوده، بلکه در عمل نیز به عنوان فرآیندی با بازدهی بالاتر شناخته می‌شود.

پرورش مهارت‌های ارتباطی و تعامل بهتر

بسیار پیش می‌آید که کودک از مطرح نمودن سوالات خود واهمه دارد. یکی از فواید قصه و تاثیر آن بر نوزاد و کودک این است که ذهن کنجکاو او را به حرکت وا می‌دارد. بیان کردن سوالاتی که هنگام قصه‌گویی، از طرف کودک مطرح می‌شوند، علاوه بر اینکه باعث ایجاد مهارت ارتباطی وی می‌شود، سبب افزایش اعتماد به نفس و یادگیری تعاملات اجتماعی نیز خواهد شد.

قصه‌گویی، به مهارت حل مساله در کودک کمک می‌کند.

قرارگیری کودک در شرایط پیچیده زندگی، ممکن است به سردرگمی او منجر شود. وقتی کودک از شجاعت‌ها و اتفاقات مختلفی که برای شخصیت‌های داستان افتاده می‌شنود، به درک او از شرایط، کمک خواهد کرد. یکی از اثرات مثبت قصهبر نوزاد و کودک در این است که به وی می‌آموزد که لحظات غمگین و ناراحت‌کننده نیز مثل شرایط خوب و شادی‌بخش، بخشی از زندگی هستند. هنگامی که کودک این واقعیت را بپذیرد، بهتر خواهد توانست با شرایط مختلف زندگی کنار آید. این امر به مهارت حل مساله در کودک و نگاه همه‌ جانبه‌نگر او کمک بسیاری می‌کند.

انتخاب رویکرد صحیح قصه گویی برای کودکان

انتخاب رویکرد صحیح قصه گویی برای کودکان

هرچند داستان‌گویی و قصه و تاثیر آن بر نوزاد و کودک واقعیتی است اجتناب‌ناپذیر، اما همواره باید این نکته را مد نظر داشت که رعایت اصول صحیح و بکارگیری شیوه‌های مناسب آن، حائز اهمیت بسیار است. لازم است قصه‌ای را برای کودک انتخاب کنید که متناسب با سن او باشد. داستان‌های افسانه‌ای تخیلی یا غم‌انگیز، داستان‌های دراماتیک و غم‌انگیز، مناسب سن کودکان نیستند. در ابتدا، از قصه‌هایی شروع کنید که فضایی بسیار ساده و کودکانه داشته باشند. انتخاب موضوع مناسب را می‌توانید از بین کتاب‌های کودکان و با مراجعه به رده‌بندی سنی آن انجام دهید. پس از انتخاب قصه مناسب، از رویکردهای زیر جهت قصه‌گویی استفاده کنید.

رویکردهای مختلف قصه گویی

  • طول داستان نباید خیلی کوتاه یا خیلی بلند باشد. اگر داستانی که برای کودک خود می‌گویید، خیلی کوتاه باشد، موفق به انتقال صحیح پیام نخواهد بود. در صورتی که داستان‌های خیلی بلند، موجب از دست رفتن حوصله کودک و در نهایت انزجار وی از قصه و قصه‌گویی خواهد شد.
  • شرایط راحت و مناسبی را برای قصه‌گویی فراهم کنید. در زمان‌هایی که کودک، بسیار بازیگوش یا خواب‌آلود است، اقدام به قصه‌گویی نکنید. کودک را به زور، وادار به شنیدن نکنید. بهترین زمان و مکان برای قصه‌گویی، در ساعات پیش از خواب و در رختخواب می‌باشد. لازم به ذکر است که قصه‌گویی به نوبه خود، یک لالایی عالی برای کودک است. البته ذکر این نکته نیز لازم است که گاهی اوقات شاید بهتر باشد با کودک خود، در زمان اوج بازیگوشی و فعالیت کودک، یک تئاتر کوچک خانگی بازی کنید!
  • استفاده از حرکات و صدای مناسب، می‌تواند بسیار ثمربخش باشد. به عنوان مثال می‌توانید هنگام صحبت از زبان گرگ قصه شنگول و منگول، صدای خود را کلفت کرده و یا در هنگام اوج گرفتن داستان، دستان خود را به نشانه هیاهو، در هوا تکان دهید! در هر صورت، استفاده از صدا و حرکات مناسب، تاثیرگذاری قصه را افزایش خواهد داد.
  • کودک خود را وارد داستان کنید. گاهی از کودک خود بخواهید تا به جای یکی از شخصیت‌ها سخن بگوید. بعضی مواقع نیز از او سوالاتی راجع به داستان بپرسید و از او بخواهید تا ادامه داستان را حدس بزند. انجام چنین مواردی، در پرورش خلاقیت و توسعه فکری کودک موثر است.

در پایان…

صحبت کردن از قصه و تاثیر آن بر کودک و نوزاد چیزی است که تمامی ندارد. علاوه بر تاثیرات مثبت فراوانی که ذکر شد، قصه‌گویی در کودک می‌تواند منجر به رشد تحصیلی و موفقیت شغلی کودک در آینده شود. هم‌چنین به ایجاد علاقه کودک به کتاب و کتاب‌خوانی کمک می‌کند. برای فرزند خود، از همان دوران نوزادی، قصه بگویید. فراموش نکنید که ناخودآگاه فرزند شما، همه چیز را ثبت می‌کند. حتی اگر در آینده، چیزی در خاطرش نمانده باشد!


تاثیر قصه بر نوزاد و کودک

تاثیر قصه بر نوزاد و کودک

قصه های کودکانه برای خواب صوتی رایگان


قصه کودکانه و تاثیر آن بر نوزاد و کودک از جمله مقوله‌هایی‌ست که باید با دقت و موشکافی بیشتری مورد بررسی قرار گیرد. همه ما انسان‌ها، عاشق قصه‌گویی و قصه‌ شنیدن هستیم. از قصه‌های افسانه‌ای کهن گرفته تا داستان زندگی انسان‌های امروزی. تاثیر قصه و قصه‌گویی بر روح و روان انسان، امری انکارناپذیر است. از ایام کهن که کودکان، دور آتشی حلقه می‌زدند و قصه‌های تخیلی ریش‌سفیدان قبیله را گوش می‌دادند تا امروز که انواع مدل‌های الکترونیکی و کارتون‌های مختلف، روایتگر قصه‌ها و افسانه‌ها هستند. اما به راستی، ما به عنوان پدر و مادر، تا چه حد به این مساله توجه می‌کنیم؟ آیا هیچ از قصه و تاثیر آن بر نوزاد و کودک خود آگاه هستیم؟ چقدر پیش آمده که برای فرزند خود، پیش از به خواب رفتن، قصه بگوییم؟

پاسخ به این سوال، در روزگار متمدن و پیچیده امروز ما، این است: هرگز! مگر در مواردی چند که درصدی بسیار اندک و نزدیک به صفر است. بخصوص این مساله در جامعه ما، حائز اهمیت بیشتری‌ست. چرا که اگر از قصه و تاثیر آن بر نوزاد و کودک خود غافل بمانیم، مسببات رشد و توسعه فردی بسیاری را از او دریغ نموده‌ایم. داستان‌گویی برای کودک، بخشی حیاتی و مهم از رشد و تربیت او را شامل می‌شود. در این مقاله قصد داریم از تاثیراتی که این سنت کهن و دیرینه بر ذهن و روان کودک و آینده او می‌گذارد، سخن بگوییم. با ما همراه باشید تا بیشتر با اهمیت قصه و تاثیر آن بر نوزاد کودک آشنا شویم.

مطالعه بیشتر: بازی برای کودک و تفریح برای نوجوان

قصه و تاثیر آن بر نوزاد و کودک

قصه کودک گویی یعنی چه؟

ترجیح این روزهای والدین این است که به سهولت، یک فیلم انیمیشنی کودکانه را برای فرزند خود پخش کنند و خودشان با خیال راحت به پرسه زنی در اینستاگرام مشغول شوند! این امری بغرنج و ناراحت‌کننده است. چرا که قصه‌گویی برای کودک در رختخواب، آن هم با صدای خود، نه تنها لذت بسیار بیشتری برای کودک دارد، بلکه از جمله عوامل مهمی‌ست که در رشد خلاقیت و گسترش فعالیت ذهنی او بسیار تاثیرگذار می‌باشد. قصه و تاثیر آن بر کودک و نوزاد می‌تواند آینده او را کاملاً دگرگون سازد.

مطالعه بیشتر: تاثیر فضای مجازی بر هوش کودک

این امر، ساده‌تر از آن است که تصورش را کنید. برای چند دقیقه هم که شده، تمام مشغله‌های کاری و فکری خود را فراموش کنید. آن هنگام که کودک یا نوزادتان آماده به خواب‌رفتن شده است، بالای سر او نشسته و از قصه‌هایی که در ذهن خود دارید، شروع به تعریف کنید. هم‌چنین می‌توانید به سادگی، از روی کتاب کودکان، این کار را انجام دهید. خوشبختانه، وجود گوشی‌های هوشمند نیز این کار را راحت‌تر کرده‌اند. یک اپلیکیشن قصه کودک روی موبایل خود نصب کنید و با صدای خود، در حالیکه کودک یا نوزادتان را نوازش می‌کنید، از قصه‌های موجود در آن بخوانید.

تاثیر قصه بر کودک

تاثیر قصه گویی بر کودک و نوزاد چیستند؟

قصه‌گویی برای کودکان و نوزادان، سبب رشد عاطفی و هیجانی و بهبود سلامت روانی آنان می‌شود. گاهی اوقات، تاثیرات یک قصه کوتاه بر کودک، می‌تواند از سال‌ها آموزش آکادمیک در مدارس و دانشگاه‌ها تاثیرگذارتر باشد. تاثیرات قصه‌گویی در سال‌های اخیر به خوبی برای روانشناسان به اثبات رسیده است. از این جهت، کارشناسان تربیتی و روانشناسان، به تاکید قصه و تاثیر آن بر نوزاد و کودک اصرار ورزیده‌اند. آنان معتقدند که قصه‌گویی برای کودک، می‌تواند زمینه‌ساز موفقیت و پیشرفت کودک در آینده شود. در ادامه با چند مورد از نقش‌های مهم قصه و تاثیر آن بر نوزاد و کودک سخن خواهیم گفت.

قصه گویی، باعث ایجاد فضایل در کودک می‌گردد.

کودک می‌بیند، گوش می‌دهد، انجام می‌دهد. یادگیری کودک در سال‌های اولیه تولد، در اوج خود قرار دارد. کودکان همواره گوش دادن به داستان‌ها را دوست دارند. آنها با شنیدن در مورد قهرمانان داستان‌ها و افسانه‌ها، سعی در تقلید فضایلی چون شجاعت، شهامت، صداقت، درستکاری و … دارند. بهترین راه انتقال این فضایل به کودک، از طریق تصویرسازی وی از راه شنیدن قصه‌هاست.

قصه های کودکانه را با فرهنگ‌های مختلف جهان آشنا می‌کند.

داستان‌ها همواره بیانگر فرهنگ و سنت کشورها و جوامع مختلف بوده‌اند. هم‌چنین داستان‌های شخصی شما نیز، بازتاب‌دهنده سنت خانوادگی و اجتماعی‌تان می‌باشد. با انتخاب داستان‌های مناسب با سن کودک، او را از ریشه‌های فرهنگ خود و سنت‌های مختلف در کشورها و جوامع دیگر آشنا کنید. این امر، زمینه‌ساز ایجاد تفکر منطقی در کودک خواهد شد.

تاثیر قصه بر نوزاد و کودک

قصه گویی، موجب افزایش مهارت‌های کلامی کودک می‌شود.

یکی از فواید قصه و تاثیر آن بر نوزاد و کودک این است که بواسطه آشنایی وی با کلمات و عبارات جدید، سبب تقویت مهارت‌های کلامی او می‌شود. یکی از بهترین راه‌ها برای پرورش مهارت سخنوری و گسترش دایره لغات کودک، استفاده از قصه‌گویی می‌باشد.

سبب افزایش مهارت شنیداری می‌گردد.

مهارت گوشش دادن، یکی از مهارت‌ هایی‌ است که فراگیری آن بر هر انسانی واجب است. بی‌سبب نیست که در ادبیات ما نیز از این باب سخن گفته‌اند:‌ « دادند دو گوش و یک زبان از آغاز / یعنی که دو بشنو و یکی بیش مگو » قصه‌گویی در کودک باعث می‌شود تا کودک بتواند به آرامی، به ارتقای این مهارت مهم بپردازد.

باعث تقویت قوه تخیل و خلاقیت کودک می‌شود.

گوش سپردن به داستان، باعث می‌شود تا کودک از قوه تخیل و تصویرسازی خود، در ایجاد تصاویر از قهرمانان، صحنه‌ها، شخصیت‌ها و وقایع کمک بگیرد. این اتفاق موجب افزایش قدرت خلاقیت در کودک می‌شود. چیزی که والدین از آن غافلند این است که تماشای کارتون و فیلم، باعث از بین رفتن و یا عدم رشد خلاقیت کودک می‌گردد.

قصه‌گویی، منجر به افزایش قدرت حافظه کودک می‌شود.

می‌توانید قصه‌ای را برای کودک انتخاب کنید که تعریف کردن آن چند شب متوالی طول بکشد. هر شب از کودک‌ تان بخواهید تا قسمت‌هایی از داستان که در خاطرش مانده را برای شما تعریف کند. این کار، باعث افزایش قدرت حافظه کودک در بخاطر سپردن و بازگویی وقایع می‌گردد.

تاثیر قصه بر نوزاد

تربیت علمی، از مزایای قصه و تاثیر آن بر نوزاد و کودک

در کل، ذهن انسان به گونه‌ای طراحی شده است که از یادگیری مجردات، عاجز است. انسان همواره با داستان و مثال است که می‌تواند چیزهای جدید یاد بگیرد. قصه‌گویی، اگر به عنوان یک فعالیت منظم در نظر گرفته شود، منجر به فراگیری علوم مختلف از این طریق خواهد شد. چرا که یادگیری از طریق قصه، نه تنها لذت بخشش تر بوده، بلکه در عمل نیز به عنوان فرآیندی با بازدهی بالاتر شناخته می‌شود.

پرورش مهارت‌های ارتباطی و تعامل بهتر

بسیار پیش می‌آید که کودک از مطرح نمودن سوالات خود واهمه دارد. یکی از فواید قصه و تاثیر آن بر نوزاد و کودک این است که ذهن کنجکاو او را به حرکت وا می‌دارد. بیان کردن سوالاتی که هنگام قصه‌گویی، از طرف کودک مطرح می‌شوند، علاوه بر اینکه باعث ایجاد مهارت ارتباطی وی می‌شود، سبب افزایش اعتماد به نفس و یادگیری تعاملات اجتماعی نیز خواهد شد.

قصه‌گویی، به مهارت حل مساله در کودک کمک می‌کند.

قرارگیری کودک در شرایط پیچیده زندگی، ممکن است به سردرگمی او منجر شود. وقتی کودک از شجاعت‌ها و اتفاقات مختلفی که برای شخصیت‌های داستان افتاده می‌شنود، به درک او از شرایط، کمک خواهد کرد. یکی از اثرات مثبت قصهبر نوزاد و کودک در این است که به وی می‌آموزد که لحظات غمگین و ناراحت‌کننده نیز مثل شرایط خوب و شادی‌بخش، بخشی از زندگی هستند. هنگامی که کودک این واقعیت را بپذیرد، بهتر خواهد توانست با شرایط مختلف زندگی کنار آید. این امر به مهارت حل مساله در کودک و نگاه همه‌ جانبه‌نگر او کمک بسیاری می‌کند.

انتخاب رویکرد صحیح قصه گویی برای کودکان

انتخاب رویکرد صحیح قصه گویی برای کودکان

هرچند داستان‌گویی و قصه و تاثیر آن بر نوزاد و کودک واقعیتی است اجتناب‌ناپذیر، اما همواره باید این نکته را مد نظر داشت که رعایت اصول صحیح و بکارگیری شیوه‌های مناسب آن، حائز اهمیت بسیار است. لازم است قصه‌ای را برای کودک انتخاب کنید که متناسب با سن او باشد. داستان‌های افسانه‌ای تخیلی یا غم‌انگیز، داستان‌های دراماتیک و غم‌انگیز، مناسب سن کودکان نیستند. در ابتدا، از قصه‌هایی شروع کنید که فضایی بسیار ساده و کودکانه داشته باشند. انتخاب موضوع مناسب را می‌توانید از بین کتاب‌های کودکان و با مراجعه به رده‌بندی سنی آن انجام دهید. پس از انتخاب قصه مناسب، از رویکردهای زیر جهت قصه‌گویی استفاده کنید.

رویکردهای مختلف قصه گویی

  • طول داستان نباید خیلی کوتاه یا خیلی بلند باشد. اگر داستانی که برای کودک خود می‌گویید، خیلی کوتاه باشد، موفق به انتقال صحیح پیام نخواهد بود. در صورتی که داستان‌های خیلی بلند، موجب از دست رفتن حوصله کودک و در نهایت انزجار وی از قصه و قصه‌گویی خواهد شد.
  • شرایط راحت و مناسبی را برای قصه‌گویی فراهم کنید. در زمان‌هایی که کودک، بسیار بازیگوش یا خواب‌آلود است، اقدام به قصه‌گویی نکنید. کودک را به زور، وادار به شنیدن نکنید. بهترین زمان و مکان برای قصه‌گویی، در ساعات پیش از خواب و در رختخواب می‌باشد. لازم به ذکر است که قصه‌گویی به نوبه خود، یک لالایی عالی برای کودک است. البته ذکر این نکته نیز لازم است که گاهی اوقات شاید بهتر باشد با کودک خود، در زمان اوج بازیگوشی و فعالیت کودک، یک تئاتر کوچک خانگی بازی کنید!
  • استفاده از حرکات و صدای مناسب، می‌تواند بسیار ثمربخش باشد. به عنوان مثال می‌توانید هنگام صحبت از زبان گرگ قصه شنگول و منگول، صدای خود را کلفت کرده و یا در هنگام اوج گرفتن داستان، دستان خود را به نشانه هیاهو، در هوا تکان دهید! در هر صورت، استفاده از صدا و حرکات مناسب، تاثیرگذاری قصه را افزایش خواهد داد.
  • کودک خود را وارد داستان کنید. گاهی از کودک خود بخواهید تا به جای یکی از شخصیت‌ها سخن بگوید. بعضی مواقع نیز از او سوالاتی راجع به داستان بپرسید و از او بخواهید تا ادامه داستان را حدس بزند. انجام چنین مواردی، در پرورش خلاقیت و توسعه فکری کودک موثر است.

در پایان…

صحبت کردن از قصه و تاثیر آن بر کودک و نوزاد چیزی است که تمامی ندارد. علاوه بر تاثیرات مثبت فراوانی که ذکر شد، قصه‌گویی در کودک می‌تواند منجر به رشد تحصیلی و موفقیت شغلی کودک در آینده شود. هم‌چنین به ایجاد علاقه کودک به کتاب و کتاب‌خوانی کمک می‌کند. برای فرزند خود، از همان دوران نوزادی، قصه بگویید. فراموش نکنید که ناخودآگاه فرزند شما، همه چیز را ثبت می‌کند. حتی اگر در آینده، چیزی در خاطرش نمانده باشد!


چگونه برای فرزندانمان قصه بگوییم

قصه های کودکانه و قصه گوییی آنقدر با خاطرات د‌وران کودکی ما عجین شده است که حتما در بزرگ سالی هم از آن یاد و حتی استفاده می‌کنیم. ما در کودکی عادت داشتیم خودمان را جای یکی از شخصیت‌های مهم قصه‌هایمان بگذاریم و  گاهی حتی خودمان را در لباس آن‌ها ببینیم.

در قصه کودک با دنیای متفاوت انسان‌ها، حیوانات، طبیعت و … آشنا می‌شود و می‌تواند از تجربیات، تصاویر و تخیل موجود در تک‌تک سطرهای آن استفاده کند و آن‌ها را در زندگی خود به‌کار گیرد.

مثلا مریم کوچولو که به شدت از تاریکی می‌ترسد و شب‌ها نمیتواند در اتاق تاریک بخوابد، با شنیدن قصه‌ای در مورد کودکی که به جنگ تاریکی وسیاهی می‌رود، به راحتی و آرامش به مادرش شب به خبر میگوید و از او می‌خواهد که هنگام خارج شدن از اتاق، چراغ را هم خاموش کند و در نهایت به راحتی به خواب می‌رود.

مادر مریم به توصیه مشاور، این قصه را بارها و بار ها با آرامش و تصویر سازی‌های زیبا برای دخترش خواند تا بلاخره ترس او از تاریکی از بین رفت.

اما برای این که بتوانیم با قصه بسیاری از مشکلات فرزندانمان را حل کنیم، باید چه کنیم، چطور برای آن‌ها قصه بخوانیم و در حین‌خواندن قصه، چه سوالاتی از بچه‌ها بپرسیم تا بهتر بتوانند هم‌ذات‌پنداری کنند و خودشان را در قالب قهرمان قصه در نظر بگیرند ؟


قصه ی کودکانه درمانی

قصه درمانی مانند بازی درمانی است. در بسیاری از موارد، وقتی میخواهیم با بچه ها به طور مستقیم ارتباط برقرار کنیم. خیلی از آن‌ها توانایی لازم را برای این کار ندارند؛ مثلا وقتی میخواهیم از علت اضطراب بیش از حد کودک‌چهار ساله آگاه شویم، نمیتوانیم و نبابد این کار را به طور مستقیم انجام دهیم؛ در واقع یکی از بهترین راه‌ها این است که با استفاده از قصه یا بازی این کار را انجام دهیم.

بازی و قصه به نوعی بهترین روش مورد علاقه کودکان است. یعنی بهتر است تا حد امکان بجای کلام از ارتباط غیر مستقیم مانند خواندن شعر و قصه استفاده شود. معمولا بچه‌ها از لحن نصیحت‌گونه خوش شان نمی‌آید و در برابر آن مقاومت نشان میدهند؛ ولی وقتی ما حرف خود را به طور غیر مستقیم یا در قالب داستان بیان کنیم برای آن‌ها لذت بخش تر خواهد بود و علاقه بیشتری نیز برای شنیدن را از خود نشان می‌دهند.

بازی درمانی به نوعی و قصه درمانی نیز به شیوه‌ای دیگر میتواند این مقاوت را بشکند و باعث شود بدون اینکه ما بخواهید درباره خود فرد صحبت کنیم، از شخصیت‌های دیگر در داستان صحبت کنیم که مشکلی مشابه مشکل کودک دارند‌. ما میتوانیم بدون این که درخواستی از کودک بکنیم و یا به‌طور مستقیم از او چیزی بخواهیم، با خواندن داستان، آنچه را که میخواهیم به کودک منتقل کنیم.


مدیریت هیجان

قصه درمانی هم برای درمان کودکان و هم برای بزرگسالان به کار میرود که البته این امر، گاهی با رویکرد های درمانی دیگر هم تلفیق میشود؛ مثلا قصه درمانی برای بزرگسالان یک درمان مکمل است و در کنار درمان‌های دیگر استفاده می‌شود؛ زیرا قصه گویی زیاد باعث می‌شود صراحت کلام کم کم در فرد از بین برود و به تدریج آن‌ها نتوانند به طور مستقیم حرفشان را بیان کنند.

اما در مورد کودک این گونه نیست؛ زیرا با توجه به این که آن‌ها هنوز نمیتوانند هیجاناتشان را به خوبی مدیریت کنند، به محض ابن که سراغ اصل مطلب میرویم، آنان شروع به مخفی کردن واقعیت میکنند تا اضطراب و ونگرانبهایشان را پنهان کنند و با توجه به ابن که هنوز جسارت بزرگسالان را برای بیان واقعیت ندارند، قصه درمانی میتواند کودکان به عنوان درمان اصلی، بسیار اثربخش و موثر باشد.

قصه درمانی معمولا برای انواع ترس، مثل ترس از امتحان، تنهایی و موجودات خیالی و ضطراب کودکان با انواع افسردگی، مشکلات خواب و …. به کار میرود، همچنین در بعضی قصه‌ها کودکان می‌توانند تخلیه هیجانی نیز داشته باشند.


درمان با قصه

انتخاب قصه به عنوان حتما باید با احتیاط و مشورت با مشاور انجام شود، مثلا در بسیاری از موارد بهتر است قبل از قصه درمانی، ابتدا بازی انجام شود تا هیجان کودک بیشتر تخلیه شود. در واقع بازی درمانی انواع مختلفی دارد که نوع بازی درمانی کودکان کاملا باعث تخلیه هیجانی آن‌ها می‌شود. پس بهتر است والدین در این خصوص آموزش ببینند تا بتوانند بیشتر به فرزندانشان کمک کنند. اما باید توجه داشته باشیم که خود مادر هم باید اختلال بالینی خاصی نداشته باشد، مثلا والدی که بیش از حد کمالگراست، هنگام تعریف کردن قضه هم، خواناخواه، می‌خواهد کودک را وادار به خوب بودن یا موفق بودن بکند و بنابراین بیشتر تمرکز او نیز بر شخصیت مثبت و موفق قصه خواهد بود؛ پس والدین ابتدا باید آموزش لازم را برای چگونه تعریف کردن قصه ببینند تا بتواند به کودک اجازه دهند تا بنابه خواست و علاقه خودش، با شخصیتی که می‌خواهد، ارتباط لازم را برقرار کند؛ یعنی والدین نباید هنگام قصه گویی هیچگونه مداخله‌ای برای بیان خواسته‌های خودشان داشته باشند. حتی در بازی درمانی  هم مادر نباید مشکل خاصی داشته باشد. مثلا مادران وسواسی هنگام بازی بچه‌ها، مدام به فکر مرتب کردن اتاق او هستند و دوست ندارند اتاق کودک، حتی برای چند ساعت، شلوغ باقی بماند. در نهایت قصه درمانی برای کودکی که مشکل خاصی دارد نیز به والدین توصیه نمی‌شود، زیرا این کار حتما باید تحت نظر متخصص انجام شود.

 

مهارت قصه گویی

قصه گفتن نیز مانند هر کار دیگر نیازی به مهارت خاصی دارد. هنگام گفتن قصه، خود فرد باید آنقدر داستان را جذاب و ریتمیک بگوید تا حواس کودک را کاملا بر روی آن متمرکز کند. ضمن این که باید خود کودک را هم با پرسش و پاسخ در جریان قصه قرار داد؛ یعنی مهم آن است که والدین ذوق لازم را برای خواند داستن داشته باشند؛ مثلا از کودک بخواهند نظرش را در باره قصه و شخصیت‌های مختلف آن بگوید و هنگام شنیدن داستان منفعل نباشد و کاملا همراه باشد. یعنی در برخورد با کودکان باید بتوانیم میزانی از شیطنت، همدلی و همراهی با آن‌ها را داشته باشیم تا بتوانیم ارتباط خوبی با آن‌ها برقرار کنیم.


بچه‌ها سایز کوچک دیگری از ما نیستند

فراموش نکنیم که فرزندان ما گاهی با ما بسیار متفاوت هستند و نباید اصرار داشته باشیم مانند ما فکر، عمل یا رفتار کنند و درست مثل ما تصمیم بگیرند. ما فقط باید کاری کنیم که احساسات و هیجانات منفی کودک تخلیه شود.

توجه داشته باشیم که هنگام خواندن قصه برای کودک یا بازی با او، محور و توجه اصلی ما بر کودک است، نه مشکل او. ما باید بدون توجه به مشکلاتی که فرزندمان دارد، به او اجازه دهیم در بسیاری موارد، خودش را بیان کند و آنچه را که می‌خواهد به راحتی با ما در میان بگذارد.

هنگام قصه گفتن باید به موارد زیادی برای جلب توجه و همکاری کودک توجه داشته باشیم؛ مثلا از او بپرسیم که کدام شخصیت داستان را بیشتر دوست دارد و دلش می‌خواهد داستان چگونه تمام شود. پاسخ به این سوالات می‌تواند در شناخت بیشتر ما از او موثر باشد. گاهی بچه ها دوست دارند چندین بار یک داستان را بشنوند؛ به این ترتیب ما هم می‌توانیم بارها داستان را با کمی تغییر در خواندن و نحوه سوال کردن به گونه متفاوتی اجرا کنیم.


چگونه داستان کودکانه بگوییم ؟

در قصه درمانی، ما داستان را به‌طورکلی می‌خوانیم و اجازه می‌دهیم خود کودک با جزئیات بقیه آن را بگوید. مثلاً اگر داستان در مورد دختری است که دوست ندارد به مدرسه برود، می‌توانیم از خود او بخواهیم که در مورد آن دختر با جزئیات کامل برای ما توضیح دهد. مثلاً از کودک در مورد این‌که چه نوع پوششی را انتخاب می‌کند، لباسش چه رنگی است و چه چیزهایی دوست دارد، سؤال کنیم یا با جزئیات از او بپرسیم: (راستی به نظر تو مدرسه این دختر چه شکلیه؟ حیاطش بزرگه یا کوچیک. حالا بگو به نظر تو چرا دختره دوست نداره بره مدرسه ؟ و …)

با توجه به شخصیت کودک، او پاسخ‌های متفاوتی به ما می‌دهد؛ مثلاً کودکی که عصبی و پرخاشگر است، یک پاسخ می‌دهد و کودکی که مضطرب و نگران است، پاسخی دیگر و بچه‌های هیجانی یا ترسو نیز به‌گونه‌ای دیگر به ما پاسخ خواهند داد.

درواقع در داستان‌هایی که برای درمان انتخاب می‌شوند، جزئیات کمتری وجود دارد تا جای بیشتری برای حضور کودکان هم وجود داشته باشد. می‌توان گفت هر ذهن آگاهی با خلاقیت و دریافت کمی اطلاعات می‌تواند رفتار دست و منحصربه‌فردی با فرزند خود داشته باشد. یکی از این موارد هم می‌تواند خواند قصه یا انجام بازی با کودک باشد.